Reeds verschenen onderzoeksrapporten:
-
Papierfabricage aan de Zaan en op de Veluwe: een vergelijking
Zaans Erfgoed, jaargang 6 2007/2008
Traditie en modernisering: de Zaanse papierindustrie
Zaans Erfgoed, jaargang 6 2007/2008
Nederlands handgeschept papier uit de 18 en 19e eeuw staat en stond bekend vanwege haar
kwaliteit waaronder duurzaamheid wordt begrepen.
In een tweetal artikelen voor het tijdschrift ”Zaans Erfgoed” (kwartaaltijdschrift van de Vereniging Zaans Erfgoed) worden de twee regio’s waar dit
deugdzame papier werd gefabriceerd, de Zaanstreek en de Veluwe, onder de loep genomen.
Het eerste artikel geeft een vergelijking tussen de twee regio‘s waar dit papier werd
vervaardigd: een vergelijking die verschillen in gebruik van technische procedés, schaalgrootte en
arbeidsorganisatie laat zien.
Lees het artikel als pdf (Nederlandstalig, 3 pagina's, 15 MB).
In het tweede artikel wordt beschreven hoe in het eerste kwart van de 19 e eeuw het Zaanse
ambachtelijke papier maken onder druk komt te staan met name door het op de markt komen
van een goedkoop, maar inferieur, massaproduct: het machinale papier. Wederom volgt een
vergelijking nu met betrekking tot verschillen in de keuze van bedrijfsbeleid. Het bedrijf Van Gelder
wat innoveerde i.c. met de nodige tegenwind mechaniseerde en het bedrijf van De Erve Blauw dat
als ambachtelijke onderneming door staatsopdrachten voor zegelpapier, postzegels en bankbiljetten
tot 1881 het ambachtelijk produceren, wist vol te houden.
Lees het artikel als pdf (Nederlandstalig, 4 pagina's, 8,5 MB).
Dit bedrijf evenals alle andere papiermolens die niet mechaniseerden verdween uiteindelijk. Wel
bleef er op beperkte schaal vraag naar ”deugdzaam” papier. Een vraag waaraan tegenwoordig de
machinale papierindustrie met ”permanent houdbaar papier”, tegemoetkomt.
- Paper as Evidence - lezing oorspronkelijk uitgesproken op het IPH congres in Polen, september 2004.
Het bepalen van de authenticiteit van documenten is een onderdeel van de historische bronnenkritiek. Algemeen wordt gesteld dat er geen praktische voorschriften bestaan die op alle individuele gevallen toepasbaar zijn. Wel zijn er in de bronnenkritiek enkele algemene beginselen en komen onderzoekers in verschillende contexten dezelfde soort problemen tegen. In dit artikel wordt gepleit voor een benadering waarin meerdere soorten bewijsmateriaal worden gebruikt.
Lees het rapport als pdf (Engelstalig, 10 pagina's, 500 kB).
- Toorop of Hall - materiaalonderzoek aan een olieverfschilderij op schilderskarton, oktober 2003.
Onderzoek van een olieverfschilderij ondertekend 'Jan Toorop'. De authenticiteit van dit werk kon niet op grond van stilistische kenmerken worden vastgesteld door kunsthistorici. In dit onderzoek zijn de pigmenten en het karton geïdentificeerd en voorzover mogelijk gedateerd met behulp van chemische testmethodes en historisch onderzoek. Soortgelijk karton werd ook bij een ander werk van Jan Toorop aangetroffen. De aanwezigheid van een vage tweede handtekening, die van zijn echtgenote Ann Hall, maakt het onwaarschijnlijk dat Toorop het schilderij vervaardigd heeft. Een samenwerking tussen Ann Hall en Toorop is mogelijk maar kon niet bewezen worden.
Lees het rapport als pdf (Nederlandstalig, 22 pagina's, 650 kB). De afbeeldingen in het verslag, kunnen ook los van het verslag worden bekeken of gedownload (als ZIP-bestand: 2,3 mB of als RAR-bestand: 2,2 mB).
- Study on the paper support of a possible Renoir pastel - historisch-technisch en chemisch onderzoek, december 2002.
Dit verslag is een weergave van een onderzoek naar het papier van een pastel met de handtekening 'Renoir' waarvan de authenticiteit betwijfeld wordt. In het onderzoek van het papier zijn historische, technische en chemische gegevens betrokken. De drager van de pastel blijkt een bijzondere soort, laat-negentiende eeuws transferpapier te zijn. Renoir had toegang tot transfer papier en andere, verwante papiersoorten uit de grafische industrie en maakte daar ook gebruik van net als zijn impressionistische tijdgenoten.
Lees het rapport als pdf (Engelstalig, 30 pagina's, 4,1 mB). De afbeeldingen in het verslag zijn in zwartwit, ze kunnen ook in kleur los van het verslag worden bekeken of gedownload (als ZIP-bestand: 1,1 mB of als RAR-bestand: 1,1 mB).